काठमाडौं । पूर्व उपप्रधानमन्त्री तथा नेपाली काँग्रेसकी केन्द्रीय सदस्य सुजाता कोइरालाले लकडाउन लम्बिदै गर्दा कोरोना भाइरस संक्रमितको संख्या बढ्नु दुःखद भएको बताएकी छिन् ।

अन्य देशमा लकडाउन पछि संक्रमण घटे पनि नेपालमा भने अबस्था फरक रहेको बताउँदै उनले भनिन, ‘भारतसंग सिमा जोडिएका क्षेत्रमा अवस्था खतरा मुक्त छैन । प्रदेश सरकारको सक्रियता छैन । हरेक प्रदेशमा सुविधा सम्पन्न होटलहरु छन् ती होटललाई व्यवस्थित किसिमले क्वारेन्टिन बनाउने तर्फ सरकारले चासो दिएन ।’ 

 ‘कोभिड–१९ को प्रभाव, यसपछिको आर्थिक र सामाजिक विश्व सन्दर्भ’ विषयक डिजिटल संवादमा आफ्ना भनाई राख्दै नेतृ कोइरालाले खर्च कटौति गरेर औषधी उपचार र परिक्षणमा सरकारले चासो दिनुपर्नेमा जोड दिइन् । 

अवस्था भयाबह हुन नदिन स्वास्थ्यकर्मीहरुको मनोबल बढाउन सरकारसंग उनले माग गरेकी छिन्  । सरकारले देखाएको १० अर्बको खर्च कहाँ  भयो ? त्यसको स्वेत पत्र जारी गर्नुपर्छ भन्दै नागरिकलाई गोठमा राखेर यत्रो खर्च  देखाउनु भनेको जनताको कर माथिको दुरुपयोग  हो भन्दै नेतृ कोइरालाले तमाम नागरिक  समाज र नेपाली कांग्रेसका कार्यकर्ताहरुलाई नागरिकको दुःखमा साथ दिन अपिल गरेकी छिन् । 

केन्द्रिय  सदस्य  जीवन परियार ले सरकारले मुर्दामा राजनीति र कात्रोमा कमिसन खोजेको भन्दै रुकुमको जातिय हिंसाले मानव सभ्यतालाई लज्जित  गरेको बताउँदै त्यो कलंकित अपराधलाई ढाकछोप नगर्न  भने । 

कार्यक्रम संयोजक  तथा कांग्रेस महासमिति सदस्य नेतृ रिता खनालले विदेशमा पनि नेपाली अपहेलित हुनुपर्ने र आज स्वदेशमा आउँदा पनि सरकारको अपहेलना खेप्नु पर्ने यस्तो किन भईरहेको छ भन्दै सरकारलाई प्रश्न गरेकी छिन् । यस्तो जटिल अवस्थामा पनि सरकार भ्रष्टाचारमा लिप्त भएको र जनताको स्वास्थ्यप्रति गैरजिम्मेवार रहेको खनालको टिप्पणी छ ।

अस्ट्रेलियामा रहेका ओसियाना समितिका सल्लाहकार डा राजु अधिकारीले कोरोनाले अर्थतन्त्रमा पारेको असरलाई कम गर्न निजी क्षेत्र र कृषिलाई विशेष ध्यानमा राखेर कार्ययोजना बनाउन सरकारलाई सुझाव दिएका छन् ।

डिजिटल संवादमा आफ्ना भनाई राख्दै डा डिल्ली बन्जाडेले कोरोना नियन्त्रणाका लागि अहिलेको अबस्थामा टेष्ट र ट्रेसिङ नै पहिलो र प्रभावकारी उपाय भएको बताएका छन् । उनले भने, ‘कोभिडको त्रास संगसंगै समुदायमा अन्य बिरामीहरु पनि छन् । कतै उनीहरुका उपचारमा पनि समस्या भएको छ कि यसतर्फ पनि विचार गर्नुपर्छ । कोरोनाले मानसिक डर त्रास बढेको छ । उनीहरुको मानसिक स्वास्थ्यमा पनि सरकारको ध्यान पुगोस् ।’

नेपाल सरकारका कर्मचारी ,शिक्षक लगायत स्वयम्सेवकहरुलाई तालिम दिएर मनोसामाजिक परामर्शका लागि खटाउन पनि डा बन्जाडेले सरकारलाई सुझाव दिएका छन् । कोराना पछिको विश्व व्यवस्था र पद्धतिमै फेरबदल आउने बताउँदै डा देवराज पौडेलले अबका शैक्षिक कार्यक्रम र व्यवसायलाई डिजिटल मैत्री बनाउन सरकारलाई सुझाव दिएका छन् ।

केहि खर्चिलो जस्तो देखिए पनि दीर्घकालमा प्रभावकारी माध्यमको रुपमा रहेको ओपन युनिर्भसिटी कन्सेप्टलाई नेपालले अनुसरण गर्न सक्छ। सिटीइभीटीका तालिमहरु प्रभावकारी बनाउदै त्यसबाट प्रयाप्त रोजगार सृजना गर्न सकिन्छ । बिदेशबाट फर्केने नेपालीहरुलाई स्वरोजगार बनाउनु पनि सरकारको दायित्व भित्र रहन्छ । त्यस्तै एसिया प्यासिफिक संयोजक सुर्दशन थापा मगरले कोरोना  उपचारमा सरकार उदासीन देखिएको आरोप लगाएका छन् ।

विदेशबाट फर्केका युवालाई उनीहरुको सिप र क्षमताका आधारमा रोजगारी दिन सके बेरोजगारी घटाउन सकिने दक्षिणकोरिया संयोजक डा।अग्नीराज कोइरालाले सरकारलाई सुझाव दिएका छन् । 

मानसिक स्वास्थ्यका क्षेत्रमा धेरै असर पर्ने संक्ने जोखिमका बारेमा संकेत गर्दै  क्यानडा संयोजक तुलसी पौडेलले  यो महामारी  नागरिक को लागि भोकमरी  र काल बनेर आएको छ भने सरकारको लागि भ्रस्टाचारको उर्बर समय बनेको बताएका छन । 

उनले सन्सारभरबाट रेमिटान्स  पठाउने नागरिकहरु आज खाडीका देशमा अलपत्र  परेर मेरो देशमा  जान पाउँ भन्दा सरकारले जिम्मेवारी होइन घृणा  गरेको छ भन्दै नागरिकको विचलन र कष्टमा काम नलागेको  सरकार  कसको हो र कस्का लागि हो भनेर प्रश्न गरेका छन् ।  

उनले कोरोना पछाडिको  अवस्थामा सरकारको कुनै सोच र योजना नहुनु दुर्भाग्य भन्दै सबै नागरिक  समाजलाई सरकारको गैरजिम्मेवारी रबैयाको दरो र खरो प्रतिकार  गर्नुपर्ने बताएका छन् । 

कोरोनाका बारेमा आम समुदायलाई प्रभावकारी सूचना दिन सरकार चुकेको भन्दै ओसियाना संयोजक रमेश छतकुलीले ‘जनताको भोको पेट  र स्वास्थ्यमाथि अत्यन्तै  खेलबाड  गरेको छ । अष्ट्रेलिया  सरकार जनतालाई मुटुमा राखेर महामारी  बिरुद्द  योजना बनाउँछ भने नेपाल सरकार सत्ताकब्जा र स्वस्थ्य क्षेत्रमासमेत कमिसन खोज्नु भनेको सरकार  ले नागरिक  हेप्नु को पराकाष्ठा  भएको बताउँदै  अब नागरिक तह बाट  नै बिद्रोह को ज्वाला  उठने बताए । 

उनले जनता जगाउने अभियान मा लाग्नुपर्ने बताए । त्यस्तै भारत संयोजक डोलराज भण्डारीले भारतमा रहेका नेपालीमाथि सरकारले तल्लो स्तरको व्यवहार गरेको र तिनलाई सीमा नजिक पुग्दा पनिआफ्नो देश  जान नदिएर भारतीयहरुको पोल्टामा सुम्पिएर अभिभावक र राष्ट्रियताविहीन बनाएर भेँडा बाख्रा  जस्तो व्यवहार गरेको र भारतका विभिन्न ठाउँबाट आएकोलाई एकै ठाउँमा राखेर कोरोनाको संक्रमण  बढाएको बताउँदै नेपालमा पनि जनावरलाई जस्तो व्यवहार गरेको आरोप लगाए । उनले यो सरकार  भ्रस्टाचारमा लिप्त भएको बताए । 

क्यानाडाबाट बिद्याभूषण कार्कीलगायतले कोरोना संक्रमणलाई सामान्य ढंगबाट लिनु भन्दा पनि परीक्षणलाई व्यापक बनाउन सरकारलाई सुझाव दिएका छन् ।

बागमती प्रदेशले आयोजना गरेको डिजिटल संवादमा आसियानाको सह–आयोजन रहेको थियो भने प्राविधिक संयोजन नवराज भट्टराईले गरेका थिए।